Kervarker
 Abaoe 1995 Brezhoneg  ·  Français  ·  English  ·  Español  ·  Deutsch  
Kervarker
· Pennbajenn
· A-zivout

Geriadurioù
· Krennlavarioù
· Anvioù
· Favereau online

Lennegezh
· Danevelloù aes
· Dec'h e vo
· An huñvre dihun
· Da vezañ embannet...

Korn ar vugale
· Diwan Gwengamp 2000

Dec'h e vo
· Danevell 1
· Danevell 2
· Danevell 3
· Danevell 4
· Danevell 5
· Danevell 6
· Danevell 7
· Danevell 8
· Danevell 9
· Danevell 10
· Danevell 11
· Danevell 12
· Danevell 13
· Danevell 14
· Danevell 15
· Danevell 16
· Danevell 17
· Danevell 18
· Danevell 19
· Danevell 20
· Danevell 21
· Danevell 22
· Danevell 23
· Danevell 24
· Danevell 25
· Danevell 26
· Danevell 27
· Danevell 28
· Danevell 29
· Danevell 30
· Danevell 31
· Danevell 32
· Danevell 33

Danevell 22 (live Lennegezh lise)

Numedor, un istor

e brezhoneg aes

Skrid

Ur wech e oa ur rouantelezh wenvidik, Numedor hec'h anv, digenvez, en un draonienn vras, menezioù uhel didreuzus tro-dro dezhi. E peoc'h e veve an dud enni, gant levenez, puilhentez ha mignoniezh. Pep tra eno a oa kempouez, hesoniezh ha karantez.

Un devezh avat, ez eas war ziskar braventez ar sklêrijenn a hinone an draonienn, bep un tammig, loariad goude loariad. Digreskiñ a reas red ar stêr-veur. A-boan ma chome un nebeud pesked ha grilhed-dour. Ne oa ket ken frouezhus al loened, ha dister e teuas an eostadoù er parkeier. Nebeutoc'h-nebeutañ a vugale a veze ganet. Kreskiñ a rae an deñvalijenn, betek mont da aloubiñ ene an dud.

Dibourvez ha dic'halloud e oa ar roue, ken e tivizas mont da gaout den kozh ar menez. En ur c'hev edo hemañ o vevañ, etre an douar hag ar stered. Lavaret e veze e anaveze an holl stered evit bezañ bevet ganto. Netra ne c'helle chom kuzh d'e spered, d'e emskiant ha d'e veiz. Displegañ a reas ar roue dezhañ kudenn ar rouantelezh, he reustl, ha goulenn sikour digantañ.

Dilavar e chomas an den kozh e-pad ur frapad hir, kent respont d'ar roue kement-mañ :
« Ur plac'h yaouank, ur werc'hez eus ar rouantelezh a ranko mont kuit hec'h-unan d'he c'hwezek vloaz, dezhi da gavout an tri aval aour. Goude bezañ treuzet bro ar menezioù, douaroù gwastet ha dianav ar skeud hag ar c'hevrin teñval, ec'h erruo e bro wenvidik an avalenn vurzhudus hag e c'hello resev tri aval aour. An avaloù-se, degaset amañ, a zeuio ganto ur c'helc'hiad sklêrijenn heson, hag ec'h adkrogo ar frouezhusted. Ken na vo an avaloù amañ e tremeno ar rouantelezh dre ur mare du ha diaes, met ret. »

Goude bezañ distaget kement-mañ e steuzias den kozh ar menez.

Lakaat a reas ar roue an taboulinoù da zasseniñ, da reiñ da anavezout ar c'heloù d'an holl en draonienn. Lavarout a reas ar roue e c'hellfe an hini a zegasfe an tri aval aour dimeziñ gant ar priñs, m'he defe c'hoant. E-kerz al loariadoù war-lerc'h ez eas kalz merc'hed yaouank kuit. An darn vrasañ ne zeujont morse en-dro. Ar re anezho a oa distroet a oa gloazet ha teñvalaet o spered.

Pevarzek vloaz e oa Kolinn pa oa aet kuit ar plac'h kentañ eus Numedor. Mareoù hir a dremenas gant ar re a oa deuet en-dro. Evel-se e teskas kalz war ar veaj hag an doare d'en em brientiñ. Goulenn a reas Kolinn sikour digant den kozh ar menez. Bemdez e veze-hi o c'hourdoniñ, o redek e-pad pell, o tremen dreist stêrioù ledan, o krapat gant menezioù, ouzh speurennoù a-blom zoken. E-pad an noz, dre hec'h hun, e teue a-wechoù den kozh ar menez en hec'h huñvreoù, da gelenn dezhi ar furnez hag an anaoudegezhioù pouezus.

D'an oad a c'hwezek vloaz e kavas da Golinn edo prest d'ober ar veaj. Mont a reas da welet he mamm-gozh hag a roas dezhi teir zartezenn vurzhudus. Ur vruzunenn anezho a roe kement a startijenn hag ur pred. Reiñ a reas ivez ur c'houlourdrennad dour boemus. Pa'z eas da gimiadiñ diouzh den kozh ar menez e roas hemañ dezhi ur gordenn skañv, dibouez, dianav, dous ha brav an danvez anezhi. Lavaret e veze e oa bet karantez etre an den kozh ha mamm-gozh Kolinn, pell 'oa. Dont a reas ar priñs da welet Kolinn a-raok dezhi mont kuit da reiñ dezhi ur gougleze burzhudus, moan-iskis, sklêrijennus e vetal, el lec'hioù duañ zoken.

Ha Kolinn ha mont kuit d'ur mintin. En ur ober tri devezh e treuzas ar menezioù a zispartie ar rouantelezh diouzh douaroù ar skeud. An noz a c'hortozas kent en em silañ a-hed ar speurenn uhel, er blaenenn latarek ha paludennek, bro ar ramzed. Evito da gaout daoulagad fall-tre, tanav e oa o fri ha dispar o c'hwesa. Troet e oant d'ar feulster, d'ar muntrerezh ha d'ar c'hig-tud. Ne oant ket evit gouzañv ar yenijenn avat, ha pa voe lakaet he zreid er blaenenn gant Kolinn e verzas dioutu e pelec'h edo an tantadoù bras o skediñ el latar. Teurel a reas evezh ouzh roud an avel ha kregiñ gant he redadeg etrezek bro ar skeud.

E-pad un nozvezh a-bezh e redas. Da darzh-an-deiz edo Kolinn an ur baludenn, nepell diouzh un tantad c'hwezhet gant ar ramzed. A-greiz-holl e troas an avel hag e savas al latar. Un ur ober ul lajadig o doa ar roñfled klevet he c'hwez, ha soroc'h ganto, evel chatal, par d'ur barrad kurun. Kregiñ a reas an douar da grenañ, mentet gant redadeg ar ramzed.

Buan e voe gronnet Kolinn. Dre chañs e krogas an avel da gornigellat, hag e teuas skeudenn mousc'hoarzh den kozh ar menez war spered Kolinn. O tont er-maez eus al latar e voe heñchet diouzhtu he spered war-zu ur c'hoad. Gouzout mat a rae e oa an diskoulm nemetañ. Prim evel ul luc'hedenn en em gavas e-harz ar wezenn gentañ, dres pa santas dic'hwezhadennoù daou ramz war he gouzoug. Stankoc'h-stankañ e teue ar gwez da vezañ a bep ma roe douar d'he zreid. O pellaat edo diouzh ar ramzed, met re all a oa o tont a bep lec'h, pa gleve Kolinn skourroù o strakal. Pignat a reas betek lein ar wezenn dostañ, hag a oa an hini uhelañ. Edo ar gwez milvloaziek-se o flourañ ar c'houmoul. Erruout a reas ar ramzed e-kichen ar wezenn, mantret dre m'he doa an avel kemmet he roud, ur wech all c'hoazh, ha ganti kuit an holl c'hwezioù.

A-benn ar fin ez eas ar ramzed a-ziwar wel. Diskenn a reas Kolinn eus ar wezenn. Erru an noz en em gavas Kolinn nepell diouzh riboulioù dindanzouar a oa ret dezhi mont drezo a-barzh tec'hout diouzh bro ar ramzed. Dirazi, ur vougev bras-kenañ, melloù tantadoù en he c'hichen. En ur vannañ mein e tistroas aked ar ramzed hag e teuas a-benn da vont er c'haridenn strizh, re strizh d'ar ramzed. Kemer a reas ar gougleze burzhudus e-maez he sac'h, ur gouloù flour damc'hlas tro-dro dezhañ. Donoc'h-donañ e talc'has da vont dindan an douar. Treuziñ a reas evel-se e bep seurt kondonoù, milendalloù, salioù bras, krog mat atav en he c'hordenn da heñchañ anezhi.

Gant pouez krec'h edo an hent o vont dibaouez, ha skuizh e oa deuet Kolinn, kollet ganti kement meiz 'oa eus an amzer o vont e-biou. A-greiz-holl e voe tennet e-maez an douar gant ur gevnidenn vras a oa o vont da gloukañ anezhi, pa zeuas gouloù ar gougleze d'he zrellañ, ha Kolinn, deuet un nerzh dianav enni, da blantañ anezhañ etre daoulagad an amprevan, a droas kerkent en ur bern ludu. Kenderc'hel a c'hellas Kolinn gant hec'h hent betek menezioù skornet bro ar c'horriganed ferv. Tec'hout diouto a c'hellas en ur vont etrezek ar skorneier, frailhoù ha stêrioù dindanzouar.

Gant an tartezennoù e teue enni tommded ha bevusted, ur bam ! Goude bezañ krapet gant menezioù ramzel, erc'h stank war o c'hribenn, e teuas un arvest hollgaer dirak he daoulagad. En em ledañ a rae dirazi ur vro, gwer ha glas, soubet en ur gouloù burzhudus. En ur dostaat e santas al levenez oc'h aloubiñ anezhi en he fezh, ur sklêrijenn brav-meurbet o tont e-maez eus he c'halon. Leun e oa ar c'hoadeier a vleunioù liesliv ha meurdezus, hag al lennoù hag ar stêrioù a oa anezho froudoù joaus. Loened a zeue d'he gwelet, ha daremprediñ a rae ar plant hag ar gwez. O vale edo Kolinn e gouloù an avalenn vurzhudus. A-greiz-holl en em zispakas dirazi un aerouant du ha ruz, ha Kolinn da c'houlenn digantañ kaout an tri aval aour, da gas al levenez en-dro d'he bro. Evel-henn e komzas an aerouant :
« Kalonek-meurbet out Kolinn, evit bezañ bet graet ar veaj-mañ. Tri hent a ginnigin dit, hag un dra a c'houlennin diganit, ha ma teu ar respont mat ganit e c'helli distreiñ d'az pro gant an tri aval aour. Ma respontez fall e tebrin ac'hanout, ha ma tibabez tremen hep selaou ar goulenn e vo tu dit distreiñ d'az pro, hep an tri aval aour avat. Neuze, petra a zibabi ? »

Soñjal a reas Kolinn e-pad ur prantad hir ha respont a reas :
« C'hoant 'm eus respont d'az koulenn ! »

Lavarout a reas neuze an aerouant :
« Petra 'peus heuliet da bep koulz eus da vuhez, betek an devezh a hiziv, hag a c'helli dibab heuliañ betek fin da vuhez ? Petra eo an nor d'ar frankiz, d'al levenez, d'ar garantez ha d'ar peoc'h a anavezez ? »

Serriñ a reas Kolinn he daoulagad e-pad ur frapadig hag ur mousc'hoarzh a sklêrijennas he dremm.

Neuze e respontas d'an aerouant :
« Hent ar galon eo. »


« Mat », eme an aerouant, hag en ur gorventenn a sklêrijenn e troas en ur marc'h askellek gwenn-kann.

Pignat a reas Kolinn war gein ar marc'h. Nijal a reas evel-se betek he bro. Pa zeuas war-wel e oabl Numedor e oueze an holl e teue en-dro gant an tri aval aour. Rak al lusenn deñval a oa war ar vro a-bezh a savas. Kavout a reas ar vro ur berzh mat a-nevez, ul levenez hag ur sklêrijenn nevez.

Dont a reas Kolinn da vezañ rouanez an deiz ma steuzias den kozh ar menez.

Numedor, un istor
· Skrid