 |
Diccionarios y gramáticas |
|
|
 |
Komzit !
Un dibab lavaroù ha krennlavaroù brezhonek
Selección de dichos y refranes bretones
|
|

- Mab e dad eo ar C'hadiou
Pe a vent pe a liv.
- Kadiou es el hijo de su padre, o en la talla o en el
color.
- Mab diouzh tad.
- El hijo según el padre. (De tal padre tal hijo.)
- Madoù a zeu, madoù a ya,
Evel moged, evel pep tra.
- Los bienes vienen, los bienes se van, como el humo, como
todo.
- Madoù a zeu, madoù a ya
Karantez morse ne guita.
- Los bienes vienen, los bienes se van, >BR>el amor no se
va jamás.
- Madoù a ya gant dour ar stêr
Ar garantez a chom er gêr
- Los bienes se van con el agua del río, el amor se queda en
casa.
- Ar madoù a zeu dre un hent fall
A zo diaes meurbet da ziwall
- Los bienes que vienen por mal camino, son muy difíciles de
guardar.
- Madoù dilaosket zo d'an
holl.
- Los bienes abandonados son de todos.
- An hini en deus c'hoant da zastum
madoù
Pa vo krog an tan, lazhet ar
gouloù.
- Quien quiere juntar bienes, en cuanto tenga la lumbre prendida,
que apague la luz.
- Gwell eo madelezh evit braventez (pe evit
koantiri).
- Más vale bondad que belleza.
- Gwell un tamm bemdez
Eget re da Valarjez.
- Mejor un poco cada día que demasiado el día de Carnaval.
- Malarjez e toull an nor, Pask e-tal an
tan.
- Carnaval en la puerta, Pascua junto a la lumbre.
- Malarjez, Malarjez
Me garje vije bemdez
An eost div wech ar bloaz
Ha Gouel Mikael bep seizh vloaz.
- Carnaval, Carnaval, //Que fuera todos los días, //La siega dos
veces al año, //Y el día de San Miguel* cada siete años. (* Día de
pago del arrendamiento)
- Doue d'az pendraouilho
Eus an eil moger d'eben
Ken e vi erru war ar plaen (gerioù mallozh fentus)
SV 45
- Que Dios te envíe a empujones de un muro al otro, hasta que te
encuentres acicalado. (Maldición humorística)
- An hini en deus mamm
En deus tamm.
- El que tiene madre, //Tiene bocado. (Las madres alimentan a sus
hijos.)
- Ar vamm da gentañ, ar verc'h da
c'houde.
- Primero la madre, después la hija. (Cortesía respetando las
precedencias)
- Pep manac'h
A bed (pe a gomz) evit e sac'h.
- Cada fraile pide por (o : habla a favor de) su
talego.
- Reizhenn manac'h a zo tennañ
Digant an holl hep reiñ netra.
- Regla de fraile es sacarles a todos sin dar nada. (Alusión
a las órdenes mendicantes)
- Re a vann (pe re a netra)
Ne dalv mann.
- Demasiado de nada //No vale nada.
- Mann da vann
Ne dalv mann.
- Nada para nada //No vale nada.
- Arabat klask kaout ar marc'h hag an
arc'hant.
- Lo que no se debe es intentar alzarse con el caballo y la
plata.
- Arabat mont primoc'h eget ar marc'h hon
doug.
- La cosa no es ir mas rápido que el caballo que nos lleva.
- N'eo ket diouzh ar vent e vez prenet ar
marc'h.
- No es por la alzada que se compra el caballo.
- Meur a varc'h mat zo marvet o vont
adarre.
- Más de un buen caballo murió al seguir avanzando. (Debemos
saber dosificar nuestros esfuerzos.)
- " Deomp adarre " en deus lazhet meur a varc'h
(da respont da unan en deus
lavaret " Deomp adarre ").
- " Vamos adelante!" mató a más de un caballo.
- N'eo ket ar marc'h a c'hounez e
gerc'h
A zebr anezho bep gwech.
- No siempre el caballo que gana su avena, es el que la
come.
ver : kerc'h
- N'eo ket gwellaat a ra ar marc'h pa vez ret e
varc'hegezh re alies.
- No es engordar lo que hace el caballo cuando lo montan
demasiado.
- Ar marc'h a-raok a vez laret " Yao "
dezhañ.
- Al caballo de adelante se le dice "¡Arre!"
- Ar marc'h a sach a vez hopet
warnañ.
- Al caballo de tiro se le gritan órdenes.
- Ar marc'h a reud ouzh ar
c'hentroù
A ra gaou bras ouzh e gostoù.
- El caballo que se resiste al aguijón se hace daño en los
ijares.
- An divizoù a ra ar
marc'hadoù.
- Las condiciones hacen los negocios.
- Marc'hadourezh pentet
Hanter werzhet.
- Mercancía pintada, (publicidad) //A mitad vendida.
- Marc'hata,
D'un all da vriata.
- Negociar, //Para que otro abrace. ( alcahuetes,
casamenteros)
- N'eo ket pa vez tremenet ar mareaj e vez mont
da ormela.
- No es después que pasa la marea cuando se pescan las orejas de
mar.
- N'eo ket gant martezeoù
E vager al leueoù.
- No es con "quizás" que se alimenta a los becerros. (Hay que ser
realista.)
- Gant martezeoù
E vez maget al leueoù.
- Con "quizás" se alimenta a los becerros. (Los tontos creen
cualquier cosa. En bretón leue, becerro, significa también
tonto.)
- Pelloc'h e vimp marv eget
paour.
- Más tiempo estaremos muertos que pobres.
- Etre marv ha bev e vez ret derc'hel da
vont.
- Entre muerto y vivo hay que continuar andando. (...viviendo,
...trabajando)
- Mat ha buan
N'int ket unan.
- Bien y rápido no son la misma cosa.
- Gwell eo bezañ matezh el lec'h ma'z eus
peadra
Evit bezañ mestrez el lec'h ma n'eus
netra.
- Más vale ser criada donde hay con que, que ser señora donde no
hay nada
- Bezo du, bezo gwenn
Pep gavr a gar he menn.
- Sea negro sea blanquito, //Cada cabra ama a su cabrito. //(Cada
cual ama a sus hijos.)
- Pa zeu ar mennedigoù da saout
Ez eus glav da gaout.
- Cuando los cabritos se vuelven vacas, va a llover. (Se refiere
al tamaño de las nubes)
- An neb a venn, hennezh a c'hall
An neb a c'hall a gas ar gall
- El que quiere puede, el que puede saca a los franceses.
- Merc'h he mamm eo Katell.
- Katell es hija de su madre.
ver : mab
- Hevelep mamm, hevelep
merc'h.
- Tal madre, tal hija.
- An truilhoù hag ar merc'hed brav
A gav fred atav.
- Los paños y las muchachas bellas encuentran siempre
compradores.
- Gwelloc'h dimeziñ abred merc'h
Evit kaout keuz war-lerc'h.
- Más vale casar a su hija temprano que lamentarlo después.
- N'eo ket ur seblant vat
Klevet merc'hed o c'hwistellat.
- No es buena señal oír silbar las muchachas.
(Superstición)
- Da verc'her al Ludu da greisteiz
E krog ar big d'ober he neizh.
- Miércoles de Ceniza al mediodía //Comienza la urraca a hacer su
nido.
- Merc'her meur goude al ludu
Soubenn an ognon n'eo ket druz.
- El Miércoles de Ceniza después de la ceniza, la sopa de cebolla
no es grasa.
- Merenn Mari Meur
Pa ne vez ket da greisteiz e vez da un
eur.
- El almuerzo de Marisolemne, cuando no es al mediodía, es a la
una.
- Mervel zo ret, dimeziñ n'eo
ket.
- Morir obliga, casarse no.
- Alies e varv ar blantenn a-raok ar
wezenn.
- A menudo muere la hierba antes que el árbol.
- Ret e vez mervel evit diskouez e vezer bet
klañv.
- Hay que morir para probar que uno estaba enfermo.
- Mervel a vo graet hep bezañ bet amzer da
ziskuizhañ!
- Uno morirá sin haber tenido tiempo para descansar.
- E-lec'h ma vez meulerezh
E vez atav kalz gevierezh.
- Donde hay elogios, siempre hay muchas mentiras.
- Daouzek meutad
A ra un troatad.
- Dos pulgadas hacen un pie.
- -N'ec'h eus ket a vezh?
-Ar mez zo e beg ar gwez
Hag an dud en o fezh.
- -¿ No tienes vergüenza ? (vergüenza = mezh) //-La bellota
está en las ramas de los árboles, (bellota = mez) //Y la gente está
llena de eso mismo. (...de vergüenza.) //(Juego de
palabras con mezh = vergüenza y mez = bellota)
- Gwelloc'h bezañ mezv eget bezañ sot: an hini
mezv a zivezvo, an hini sot ne zisodo ket.
- Mejor estar borracho que loco : //El que está borracho se
desemborracha, //El que está loco no se desenloquece.
- Ur plac'h vezv n'eo ket mestr d'he
zraoù.
- Una muchacha ebria no es dueña de sí misma.
- Digant ur mignon eo gwell kaout
dour
Eget gwin digant un enebour (pe un
treitour)
- Mejor recibir agua de un amigo, //Que vino de un enemigo
(o : traidor).
- Pa ra ar vilin un dro-grenn
E vez yod pe grampouezhenn
Pa chom ar vilin a-sav
Ne vez na yod na bara.
- Cuando el molino da una vuelta completa //Hay gachas o crepes.
Cuando el molino se detiene, //No hay ni gachas ni pan.
- Miliner gwenn e veg
A laer ar bleud, a laer an ed,
Hag o gounit ne ra ket.
- Molinero de hocico blanco //Se roba la harina, se roba el
trigo, //Pero ganarlos no los gana.
- N'eus ket hardishoc'h eget roched ur
miliner
Rak bep mintin e pak ul laer.
- Nada más osado que la camisa de un molinero, pues cada mañana
atrapa un ladrón.
- Genver a garg ar foz
C'hwevrer he dalc'h kloz.
- Enero llena la zanja, febrero la mantiene cerrada. (Lluvia y
hielo)
- Miz C'hwevrer a c'hwezh, a
c'hwezh,
Hag a lazh ar voualc'h war he
neizh.
- Febrero sopla, sopla y mata al mirlo en su nido.
- Miz C'hwevrer a lak an hanter eus ar pod da
virviñ
Hag an hanter all da skorniñ.
- Febrero pone a hervir la mitad de la olla y la otra mitad a
helar.
- Meurzh gant ur c'hwezhadenn
A zisec'h ar foz penn-da-benn.
- Marzo de un soplo seca la fosa por completo.
- Meurzh da Veurzh: tanioù-gwall, chas klañv ha
naered drouk (pa grog miz
Meurzh d'ur Meurzh).
- Marzo en martes : incendios, perros rabiosos y víboras
malignas. (Dicho del mes de marzo que comienza con un
martes.)
- Miz Meurzh gant e vorzholioù
Zo ken gwazh hag an Ankou.
- Marzo con sus martillos es tan malo como la muerte.
- C'hoario Meurzh pezh a garo
Ur c'hostez eus ar c'hleuz a
dommo.
- Juegue marzo como quiera, calienta un lado del monte.
- Meuz Meurzh ne vez
Ma ne vez ket koan ouzh goulou an
deiz.
- Manjares de marzo no los habría, //Si no se cenara a la luz del
día.
- Ebrelig, Ebrelig,
Digor da zivaskellig!
- ¡ Abrilito, abrilito, //Abre tus alitas !
- Ebrel c'harv, porc'hell
marv.
- Abril crudo (frío), lechón muerto.
- Ran a gan a-raok miz Ebrel
He devez war he fri barroù grizilh da
devel.
- Rana que canta antes de abril //Recibe, para que calle, granizo
en la nariz.
- pe ... A zo gwell dezhi tevel
Pe e vo troc'het he begel.
- Variante : ...más le vale callarse, o le cortarán el
ombligo.
- Ebrel gant e gontelloù
A gign ar saout hag al leueoù
- Abril con sus cuchillos desuella las vacas y los
terneros.
ver : glav
ver : gwrac'h
- Pa ra glav an deiz kentañ a viz
Mae
E pil ar C'hallaoued o gwragez.
- Cuando llueve el primero de Mayo, golpean los franceses a sus
mujeres.
- E miz Mae,
Re a c'hlav bemdez
Ha re nebeut bep eil deiz.
- En mayo, //Demasiada lluvia, (si es) cada día //Y demasiado
poca, cada dos días.
- (E miz Mae) da hanter ar miz
E tro ar rev e glizh.
- (En mayo) a la mitad del mes, se vuelve la helada rocío.
- Noz ar Wenngaouenn
Etre Mae ha Mezheven
- Noche de la lechuza blanca, entre mayo y junio. (La noche entre
los dos meses)
- Pa vez eost ma chom al labourer war e
skaoñ
E varvo an dudjentil gant an
naon.
- Cuando en agosto el campesino se queda sentado en su banco,
//Los nobles morirán de hambre.
- Miz Here a lavare dre e feiz
" N'eus mui banne gwin e Breizh "
Setu aze ur galonad
D'an hini er c'hav mat.
- Octubre afirma por fe de su alma //"No hay ni gota de vino en
Bretaña." //Y miren cómo se disgusta //Todo aquel que tanto le
gusta.
- Da hanternoz Gouel an Hollsent
Ez a miz Here en e hent
Hag e teu miz Du kerkent.
- A la medianoche de Todos los Santos, octubre se va y noviembre
viene sin demora.
- Pa ya miz Here en he hent
Da hanternoz e vez Gouel an
Hollsent.
- Cuando octubre se va de camino, es la medianoche de Todos los
Santos.
- Miz Kerzu, miz ar gouelioù
Eo miz ar gwadigennoù.
- Mes de diciembre, mes de fiestas, //Y mes de las
morcillas.
- War-dro ar moc'h
E vez soroc'h
- Junto a los puercos hay gruñidos.
- Gwell eo moged forn
Eget avel skorn.
- Más vale humo de horno que viento helado.
- Moged tomm zo gwelloc'h evit avel
yen.
- Más vale humo caliente que viento frío.
- Gwelloc'h ar moged evit ar rev
Ne stag ket kement ouzh ar blev.
- Más vale el humo que la helada, que no agarra tanto los
cabellos.
- Ar c'hentañ mont (da zimeziñ)
Ar sklaerañ kont.
- La salida más temprana es la cuenta más clara. (Mientras antes
se casen mejor.)
- D'ar mor en em denn ar
pesked.
- En el mar se juntan los peces. (en donde abundan)
- El lec'h m'emañ ar mor emañ ar
pesked.
- Donde está la mar están los peces.
- Ar voualc'h beg melen
A dremen oad an den.
- El mirlo de pico amarillo rebasa la edad del hombre.
ver : oad
ver : ki
- An hini a vouzh ouzh e voued
A lak toull e revr souezhet.
- El que le pone mala cara a su comida, hace que el hoyo de su
trasero se asuste.
|
 |
Un dibab
lavaroù ha krennlavaroù brezhonek |
|
|
 |