 |
Diccionarios y gramáticas |
|
|
 |
Komzit !
Un dibab lavaroù ha krennlavaroù brezhonek
Selección de dichos y refranes bretones
|
|

- Ur c'hae-spern a ya da dri bloaz,
Tri oad-kae, oad ki,
Ti oad ki, oad marc'h,
Tri oad marc'h, oad den,
Tri oad den, oad moualc'h beg melen,
Tri oad an den e chom ar voualc'h er
c'hoad,
Nemet er goañv e ve re yen.
- Un seto de espino dura tres años, //Tres vidas de espino, una
vida de perro, //Tres vidas de perro, una vida de caballo, //Tres
vidas de caballo, una vida de hombre //Tres vidas de hombre, una
vida de mirlo de pico amarillo, //Tres vidas de hombre permanece el
mirlo en el bosque, //A menos que el invierno sea demasiado
frío.
- Ar c'haerañ charretour a ziskar e
garr.
- El mejor carretero vuelca la carreta.
- Emañ en e gaerañ
Evel Yann o vont da graoña.
Él está en sus mejores galas, como Yann que va a
buscar nueces.
Kafe bervet, kafe lazhet.
- Café hervido, café matado. (estropeado)
- Ar c'hafe du hag ar gwin gwenn
A ra d'ar merc'hed koll o fenn.
- Café negro y vino blanco hacen a las mujeres perder la
cabeza.
- Kalon yac'h a rank debriñ.
- Corazón (o estómago) sano tiene que comer.
- Dibaot ar c'halvez
A labour hep danvez.
- Raro el carpintero que trabaja sin material.
- Kamm ki pa gar.
- El perro cojea cuando quiere. (Según su conveniencia)
ver : kazeg
- Kammed ha kammed
E reer tro ar bed.
- Paso a paso se le da la vuelta al mundo.
- Gant ar c'hammed kentañ
E krog ar veaj hirañ.
- Con el primer paso comienza el viaje más largo.
- Na ganit ket ken abred diouzh ar
beure
Betegouzout e c'hwibanfec'h
emberr.
- No canten tan de mañanita, para que no jadeen esta noche.
- Kanevedenn diouzh an noz
Glav pe avel antronoz.
- Arco iris por la tarde, lluvia o viento el día
siguiente.
- Kanevedenn diouzh ar mintin
Sin vat d'ar pirc'hirin.
- Arco iris por la mañana, buena señal para el peregrino.
- Kanevedennig troc'het e vi
Ha banne glav ebet ne daoli.
- ¡ Arco iris, te van a cortar, //Y ni gota de lluvia vas a
echar !
- Kaoc'h ha dour
Zo mat d'ar pour.
- Mierda y agua son buenas para las peras.
ver : debriñ
- Ret eo gortoz ar c'haol da boac'hat (=da
boazhañ
Pa vez c'hoant d'ober soubenn
vat.
- Hay que esperar que los coles se cuezan, cuando se quiere
preparar una buena sopa. (Hay que saber esperar.)
- Klev ar gaoter o sarmon d'ar
pod-houarn!
- ¡ Oye al caldero sermoneándole al puchero !
- An hini en deus, en deus, ( pe a lip e
weuz)
Hag an hini n'en deus ket a sell
a-dreuz
Ha labour sellet en deus.
- Quien tiene, tiene (o : se relame el labio), y quien no
tiene mira a través (de la celosía), y trabajo para ver
tiene.
- An hini en deus madoù hag a ro
En deus mignoned e pep bro.
An hini en deus madoù ha ne ro ket
N'en deus mignon ebet.
- Quien tiene bienes y da, //Tiene amigos dondequiera. //Quien
tiene bienes y no da, //Ningún amigo tendrá.
- Evit kaout e ranker goulenn.
- Para tener hay que pedir.
- Hennezh a oar kaozeal ken brav
Ma tennfe laezh gant un tarv.
- Él sabe hablar tan bien, que sacaría leche de un toro.
- Gwelloc'h karantez leizh an dorn
Eget arc'hant leizh ar forn.
- Mejor la mano llena de amor, que el horno lleno de plata.
- Gwelloc'h karantez etre daou
Eget madoù leizh ar c'hraou (pe Eget na
eo...)
- Más vale amor entre dos, que el pesebre repleto.
- Karantez dost, karantez laosk
Karantez bell, karantez well.
- Amor cercano, amor flojo ; amor lejano, amor mejor. (Lejos
de los ojos, cerca del corazón.)
- Dousoù e pep lec'h
Karantez e nep lec'h.
- Novias por todas partes, //Amor en ninguna parte.
- Gant karantez zo plijadur
Ha gant madoù tamalladur.
- Con el amor hay gusto, con los bienes pleito.
- Ar vleunienn a dro a-wechigoù
Karantez plac'h a dro atav.
- La flor a veces cambia (gira), amor de mujer cambia
siempre.
- Ar garantez oc'h en em gaout
An ibil kig o vont er faout.
- El amor llega, el miembro entra a la vaina.
- Karantez c'hoar
Breur na oar.
- De amor de hermana no sabe hermano.
- Karout hep bezañ karet
A zo kriz ha kalet.
- Amar sin ser amado es duro y cruel.
- Karet ar merc'hed hag ar gwin
A denn peurvuiañ da wall fin.
- Amar las mujeres y el vino por lo general termina mal.
- Karout kened ne bad ket pell
Karout onestiz a zo gwell.
- Amar la belleza dura poco, más vale amar la honestidad.
- Karrig a dro
A denn bro
Karrig a red
Ne bad ket.
- Carreta que rueda recorre mundo, carreta que corre no
resiste.
ver : rod
- Karr 'uz maen, maen 'uz karr
- La carreta desgasta la piedra, la piedra desgasta la
carreta.
ver : falz
- Pa vez aet (pe troc'holiet) ar c'harr en
douflez e weler an hent mat.
- Cuando la carreta cae en la zanja (o : se ha volcado),
entonces se ve el camino correcto.
- Karo,
An hini n'en deus ket a laro.
- Diamante, quien no lo tiene lo dirá. (Dicho en el juego de
naipes)
- Keur,
Seurt n'em eus ket nemeur.
- Corazón, algo que casi no tengo. (Dicho en el juego de
naipes)
- Kastilli a-ziabell
O deus tourioù uhel.
- Los castillos de lejos tienen las torres altas.
- Ur gazeg kamm a ya pell.
- La yegua coja va lejos.
- Dreist moue ar gazeg kozh e vez kabestret an
ebeulez.
- Por encima de la crin de la yegua vieja se atrapa la potranca.
(Hay que gustarle a la madre para conseguir la hija.)
- Pa vez lavaret " hei! " d'ar gazeg
wenn
E vez lavaret d'an harnez
penn-da-benn.
- Al decir "¡ arre !" a la yegua blanca se le ha dicho a al tiro
completo.
ver : saout
- N'eo ket ar c'hezeg bras
A gas ar c'herc'h d'ar marc'had.
- No son los caballos grandes, los que llevan la avena al
mercado. (Los más grandes no son los más fuertes.)
- Pa vez moan ar gazhez
E vez sur eus he bloavezh.
- Cuando la gata está flaca, tiene su año asegurado. (Está apta
para la reproducción)
ver : ki
- P'en devez un den ur c'hazh da foetañ, koulz
eo e foetañ diouzhtu.
- Cuando hay un gato que castrar, que se castre de una vez.
(Quitarse de encima una tarea incómoda)
- Kazh maneget n'eo ket mat da
logota.
- Gata con guantes no es buena para cazar ratones.
- Kazhig a vale a lip e bav
An hini a chom e-kichen an tan
A chom da viaoual gant an naon.
- Gatito que se pasea, se lame la pata (consigue buena comida)
//El que se queda junto al fuego, se queda a maullar con el
hambre.
- Pa vez ar c'hazh tost d'al laezh e oar lipat
an dienn.
- Cuando el gato está junto a la leche, lo que hace es lamer la
crema. (Lo mismo que el libidinoso)
- Ur c'hozh kazh a gar logod
yaouank.
- Gato viejo quiere lauchas (ratones) jóvenes.
- Pa zeu ar c'hizhier d'an haleg
Echu d'ar goañv kalet.
- Cuando los gatitos (flores) están en los sauces, terminó el
invierno crudo.
- Kelc'h a-bell barrad a-dost
Kelc'h a-dost barrad a-bell.
- Halo distante (de la luna), aguacero cerca, //Halo cerca (de la
luna) aguacero distante.
- Kelien ha merien
Menec'h ha beleien
Pevar seurt loened
Ar gwashañ zo er bed.
- Moscas y hormigas, monjes y curas, las cuatro peores clases de
animales del mundo. (Dicho anticlerical)
- En tiez-forn hag er govelioù (pe er stankoù,
er stalioù)
E vez klevet ar c'heloioù.
- En las tahonas y en las herrerías ( o : En los lavaderos y
en los almacenes ) se oyen las nuevas.
- Ur c'hemener n'eo ket un den
Kemener eo, ha netra ken.
- Un sastre no es un fulano, es un sastre y punto.
- Kemenerien omp tout
Met an tailh a zoug.
- Todos somos sastres, pero lo importante es la hechura.
- An hini a gemm e bar
A zimez a-benn pa gar.
- Quien cambia de pareja, //Se casa cuando quiere.
- Kenavo evit an deizioù
Ha yec'hed d'ho kostezioù.
- ¡ Hasta la vista muy pronto y la salud con vosotros !
- Pa vez ker al ler
E c'hoarzh ar botaouer.
- Cuando el cuero está caro, se ríe el zapatero.
- Pa vez ker ar bleud
E vez kezeg treut.
- Cuando la harina está cara, hay caballos flacos.
- N'eo ket ar c'herañ eo ar
gwellañ.
- Lo más caro no es lo mejor.
- Ar c'herc'h pa ziwano
E vo devet o beg dezho.
- Cuando la avena brote, se le quemará el pico. (La avena
sembrada en octubre es sensible a los fríos de noviembre.)
- Pa'z a ur gerc'henn gant ar riv
En he lerc'h e tiwan div
(pe: An hini a chom a dalv div).
- Cuando a un tallo de avena se lo lleva el frío, germinan dos en
su lugar. (o : cada uno que queda vale por dos)
- N'eo ket ar c'herc'h ar muiañ gonezet an hini
a ra ar muiañ a vad d'ar
marc'h.
- No es la avena mejor ganada la que más engorda al
caballo.
- Kerc'heiz a lez pesk bihan
A zebr melc'hwedenn d'he c'hoan
- Grulla que deja el pececito, come babosa en la cena.
- Kerse
Ne zeu nemet goude.
- El pesar no viene hasta después.
- Seul vui a geuneud seul vrasoc'h an
tantad.
- Mientras más leña, más alta la llamarada.
- Muiañ keuneud, brasañ
tantad.
- Se traduce igual que el anterior.
- Keuneudenn sec'h,
An neb a vir a gev ( = a gav).
- Leña seca, //Quien la guarda la encuentra. (cuando la
necesita)
- Diouzh ar c'heuneud e vez graet an
tan
- Según la leña sale el fuego.
- Ar c'heuz zo war-lerc'h.
- La pena viene después.
- Keuz a-raok ne vez ket
Keuz war-lerc'h ne dalv ket.
- Pena antes, no se siente, //Pena después, no sirve.
- Ur gevnidenn diouzh ar mintin
Sin a wall fin
Ur gevnidenn diouzh an noz
Sin a geloù mat antronoz
- Araña en la mañana, signo de mal agüero, araña en la tarde,
presagio de buenas nuevas para el otro día.
- Pep ki
Zo mestr en e di.
- Cada perro es amo de su casa.
- Hardizh ki
En e di.
- El perro es bravo en su casa.
- A-benn neuze hag ac'hanen di
En devo harzhet meur a gi.
- Para entonces y de aquí hasta allá, //Más de un perro ladrará.
(Pasará todavía mucha agua por debajo del puente.)
- Da bep seurt oad
E red ar c'hi war-lerc'h ar
c'had.
- A todas las edades corre el perro tras la liebre. (El tenorio
no cambia.)
- Diwar gi, ki; diwar gazh, kazh;
Diwar logodenn ne vez ket a
razh.
- De perro sale perro, de gato gato, //De ratón no saldrá
rata.
ver : kamm
- Ki (pe kazh) skaotet
En deus aon (pe a dec'h) rak dour
bervet.
- Perro (o gato) escaldado tiene miedo al (o : huye del)
agua hirviendo.
- E-lec'h ma staot ur c'hi
E staot daou pe dri.
- Donde mea un perro mean dos o tres.
- Ki besk ha kazh diskouarnet
N'int mat nemet da zebriñ boued.
- Perro sin rabo y gato sin orejas solo sirven para comerse su
comida. (No valen nada.)
- Dre forzh heskinat (pe hegañ) ar c'hi e teu da
vezañ droug.
- A fuerza de acosarlo (o : azuzarlo), el perro llega a ser
rabioso.
- Ur c'hi meret, hanter savet
Ur c'hazh meret, hanter lazhet.
- Perro mimado, medio adiestrado, //Gato mimado, medio
matado.
- Tri bloaz o tont da gi, tri bloaz ki, tri
bloaz o vont er-maez a gi.
- Tres años para ser perro, tres años perro, tres años para dejar
de ser perro. (Los perros duran normalmente nueve años.)
- Harzhal gant ar c'hi, yudal gant ar
bleiz
Ha komz brezhoneg e Breizh.
- Ladrar con el perro, aullar con el lobo, //Y hablar bretón
en Bretaña.
- Un tamm kig dindan e veud
A laka an den en e vleud.
- Un poco de carne debajo del pulgar (sobre el pan) pone al
hombre a gusto.
- Pep hini a zougo e gig.
- Cada cual llevará su carne. (Dicho de borracho)
- Ar c'hig-penn hag ar c'hig-revr a wella
buan.
- La carne de la cabeza y la carne del trasero sanan
rápido.
- Gwelloc'h bezañ kiger eget bezañ
leue.
- Más vale ser carnicero que ternero.
- Klañv hep glac'har
Kamm ki pa gar.
- Enfermo sin achaques, //Perro cojo cuando le place.
ver : ki
- Primoc'h e klañvaer eget na
wellaer.
- Enfermarse va más pronto que sanarse.
- Ar c'hlask a zo frank
Ar c'havout n'eo ket stank.
- Buscar es común, hallar es raro.
- Arabat klask vioù fresk e neizhioù
warlene.
- No conviene buscar huevos frescos en los nidos de antaño.
- Klemm-klemm a ya da gozh.
- Quejicoso llega a viejo.
ver : termal
- Kant kleved
Ne dalvont ket ur gweled.
- Escuchar cien veces //No vale lo que ver una vez.
- Klevet ha gwelet a zo daou (pe: n'int ket ur
c'hement).
- Oír y ver son dos cosas. (o : ....no son lo mismo)
- Evañ gwin ha kañjoliñ merc'hed
Setu kefridi (pe dever)ar
c'hloareg.
- Beber vino y acariciar muchachas, he ahí la misión (o : el
deber) del clérigo.
- Gant bep seurt koad e vez graet
loaioù
Gant bep seurt kig e vez graet
Mallarjez.
- De cualquier madera se hacen cucharas, de cualquier carne se
preparan banquetes de Martes de Carnaval.
- Te zo koant
Evel lost ar c'hi e bant.
- Eres bonito, //Como rabo de perro coleandito.
- Gwelloc'h eo kof da freuzañ evit boued da
venel.
- Mejor panza reventada, que comida sobrante.
ver : boued
- Pa vez tro da goll
Eo gwell hanter eget holl.
- Cuando es cuestión de perder, más vale mitad que todo.
- An hini na vrok netra
Na koll na gounit ne ra.
- El que no arriesga nada, //Ni pierde, ni gana.
ver : ober
- Koll
A ro skiant d'ar foll.
- Perder le da cordura al loco.
- Ma talv va c'homz ur pezh
arc'hant
Chom sioul a dalv ouzhpenn ur
c'hant.
- Si mi palabra vale una moneda de plata, quedarme quieto
(callado) vale más de cien.
ver : kaozeal
- Tennañ a ra koñchoù born
Eus e gelorn.
- Ese cuenta disparates de balde.
- Kordenn a dri gor a vec'h a
dorrer.
- Cuerda de tres hilos raras veces se rompe.
- Korf a c'hounez, korf a foet
N'en devez ezhomm yalc'h ebet.
- Cuerpo que gana y cuerpo que gasta, no necesita monedero.
- Ur c'horf erbedet n'a ken met peder eur warn
ugent hiroc'h evit unan all.
- Un cuerpo cuidadosamente conservado dura sólo veinticuatro
horas más que los demás.
- Kouez al loudourenn
Pa vez sec'h a vez gwenn.
- La ropa de la porcachona, cuando está seca está blanca. (Mojar
no es lavar.)
- Pep kouilhourenn
A gav mat he c'heusteurenn.
- cualquier fregona halla sus guisos buenos.
- Ar goukoug pa n'eo ket deuet da
Bask
Poent mont d'he c'hlask.
- El cucú, cuando no ha llegado en Pascua, es tiempo de irlo a
buscar.
- N'eo ket ganet gant e vamm
An hini en deus klevet ar goukou o
kanañ
Nav devezh goude Gouel Yann.
- No ha nacido la madre del que oyó al cucú nueve días después
del día de San Juan.
- Gaouiatañ den a zo en ti a glev ar goukoug da
gentañ.
- El más mentiroso de la casa es el primero que oye el
cucú.
- Ar c'housket zo hanter
voued.
- Dormir es media comida. (Quien duerme come.)
- Kousket ha leinañ a zo memes
tra.
- Dormir y desayuno son lo mismo.
- N'a ket da gozh
An hini ne laosk ket avel eus e
gof.
- No vive viejo que no suelte viento de su cuerpo.
- Krampouezh gwinizh ha laezh-tro
Matañ traoù a zo er vro.
- Crepes de trigo y requesón //Lo mejor del país son.
- Ne vo ket bras lod pep hini
Hemañ zo vel ur grampouezhenn etre nav
c'hi.
- No le tocará mucho a cada uno: es como una crepe entre nueve
perros.
- Kreisteiz,
Hanter an deiz,
Hanter ar voued
Hanter al labour n'eo ket.
- Mediodía, mitad del día, mitad de la comida, mas no mitad
del trabajo.
- Hanter kri(z) ha poazh
Mat-bras,
Hanter poazh ha kri(z)
Mat da zebriñ.
- Medio crudo, medio cocido, muy bueno ; medio cocido y
medio crudo, bueno para comérselo.
- Kuzul gwreg hag heol abred
Gwech e vezont mat, gwech ne vezont
ket.
- Consejo de mujer y sol temprano son buenos a veces, otras veces
no.
|
 |
Un dibab
lavaroù ha krennlavaroù brezhonek |
|
|
 |