|
Komzit !
Un dibab lavaroù ha
krennlavaroù brezhonek
Choix d'expressions et proverbes bretons
|
|
If you see this message, it means that your
browser does not enable "style sheets". Please enable the
style sheets in your browser options or preferences,
otherwise go to the "nostyle" version of Kervarker
here (note that
you may have to enable JavaScript too).

- An hini n'eo ket bailh en e benn a
zo bailh en e revr.
- Qui n'est pas tacheté sur la tête est tacheté sur le
cul. Chacun a un défaut caché.
- Ar bank en tan ne lakaer
ket
Dre ma vez an alc'hwez
kollet.
- Le banc (coffre) ne se met pas au feu parce que la
clé en est perdue (à propos du second mariage d'une
femme).
- Ar gwellañ bara da
zebriñ
A vez gounezet o
c'hwezhiñ.
- Le meilleur pain à manger est gagné en suant.
- Pep hini a ya da heul e
vara.
- Chacun va à la suite de son pain (où il trouve du
travail).
- Gwelloc'h un dorzh vara war an
daol
Eget melezour ouzh ar
prenestr.
- Mieux vaut une miche de pain sur la table que miroir
à la fenêtre (symbole de la coquetterie).
- Bara chaoket zo aes da
lonkañ.
- Le pain mâché est facile à avaler. Allusion au
travail commencé par un autre.
- Arabat barnañ re vuan
Gant aon d'en em varnañ e-unan (bet
klevet e Pontrev).
- Il ne vaut pas juger trop vite, de peur de se juger
soi-même.
- Pep bazh he deus daou
benn
- Tout bâton a deux bouts.
- E-keit ma vi en da sav
E kavi bazh d'en em
harpañ.
- Tant que tu seras debout tu trouveras bâton pour
t'appuyer. Tant que tu seras fort on t'aideras.
- Brav a-walc'h eo larout pa vezer
pell diouzh ar bec'h
Berroc'h e vez an teod pa vezer war al
lec'h.
- Il est beau de dire quand on est loin du fardeau, la
langue est plus courte quand on est sur place.
- Ar bed zo e krap
An neb a dap a dap
An neb na dap ket a
skrap.
- Le monde est en pente: qui attrape, attrape, qui
n'attrape pas gratte. Struggle for life.
voir : beg
voir : tapout
- Tra ma vo daou zen war ar
bed
Ar jalouzi a reno
bepred.
- Tant qu'il y aura deux personnes au monde, la
jalousie règnera toujours.
- Evel-se emañ ar bed
A-dreuz hag a-hed.
- Ainsi est le monde, en travers et en large.
- Tri zra a lak ar bed da
vont
Beg ar soc'h, beg ar vronn
Ha beg an ibil pa vez
sonn
- Trois choses font aller le monde, le bout du soc (de
la charrue), le bout du sein, et le bout du sexe quand il
est raide.
- Tri beg zo o souten ar
bed
Beg ar vronn, beg ar soc'h
Hag ar beg all evel ma
ouzoc'h.
- Trois bouts soutiennent le monde, le bout du sein, le
bout du soc, et l'autre bout, comme vous savez.
- Beg ar soc'h, beg ar
vronn
Gant an daou e vevomp.
- Le bout du soc, le bout du sein avec les deux nous
vivons.
- Dre he beg e tozv ar
yar.
- La poule pond par sa bouche (selon sa
nourriture).
- Re ziwezhat eo da harz
Pa vez aet ar beg
e-barzh.
- Il est trop tard pour arrêter quand le bout est
dedans (allusion sexuelle).
- Ar veleien ne garont
ket
Bezañ distroet eus o
fred.
- Les prêtres n'aiment pas être détournés de leurs
repas.
- Bern n'eo ket
mammenn.
- Tas n'est pas source. La richesse n'est pas
éternelle.
- An hini a vez war ar bern ne vank
mann ebet dezhañ.
- Celui qui est sur le tas (né dans l'abondance) il ne
lui manque rien.
- Pa vez c'hoant ober
berzh
Gwelloc'h ijin eget
nerzh.
- Quand on a envie d'avoir du succès il vaut mieux
invention que force
voir : ijin
- E-lec'h ma vez tri c'hant den o
vevañ
E vez atav unan o kleñvel pe o
pareañ.
- Où vivent trois cent personnes il y en a toujours une
qui tombe malade ou qui guérit.
- Mat eo bevañ pell
Bevañ mat avat zo
gwell.
- Il est bon de vivre longtemps, mais bien vivre c'est
mieux.
- Bezañ ha bezañ bet
N'int ket ur c'hement.
- Etre et avoir été ne sont pas équivalents.
voir : gallout
- Bili war ziribin
Ne zastumont ket a
vezhin.
- Galets sur la pente ne ramassent pas d'algues. Pierre
qui roule ...
- Da bep hini e vlaz,
Logod d'ar c'hazh,
Eskern d'ar chas.
- A chacun (selon) son goût: souris au chat, os aux
chiens.
- Pa vez komzet eus ar bleiz e vez
gwelet e lost,
Pe a dost.
- Quand on parle du loup on en voit la queue, ou on le
voit de près.
- Hennezh zo evel ar
bleiz
Kontant da gaout kuit da
reiñ.
- Il est comme le loup, content de recevoir sans
donner.
- Evit reizhañ ar bleizi
Ez eo ret o dimeziñ.
- Pour dompter les loups il faut les marier.
- Da heul ar bleiz ned a ket an
oan.
- L'agneau ne va pas après le loup. Qui ne se ressemble
pas ne s'assemble pas.
- Bleud an diaoul a ya da
vrenn.
- La farine du diable se transforme en son. Bien mal
acquis ...
- Blev gwenn ha lunedoù
Ne blijont ket d'ar
merc'hedoù.
- Cheveux blancs et lunettes ne plaisent pas aux
fillettes.
- N'eo ket blev melen ha
koantiri
A laka ar pod da
virviñ.
- Ce ne sont pas cheveux blonds et beauté qui font
bouillir la marmite.
- Ar born bihan a
c'hounezo
Pe war e revr en devo.
- Le petit as (double-blanc) gagnera ou il aura sur les
fesses (formulette au domino).
- N'eus ket ur gozh votez
Ha ne gav ket he
farez.
- Il n'y a pas de vieille chaussure qui ne trouve sa
semblable. Chacun trouve chaussure à son pied.
- An hini a ya gant e votoù war an
ed
A ya diarc'hen da glask e
voued.
- Qui va avec ses chaussures sur le blé va nu-pied
chercher sa nourriture. Respectons le travail
d'autrui.
- Gwelloc'h eo boued da venel evit kof
da freuzañ.
- Mieux vaut de la nourriture qui reste que ventre qui
éclate.
- Ouzh an tu ma vrall ar wezenn e rank
kouezhañ.
- Du côté où penche l'arbre il doit tomber.
- Bramm lous
Ne ra ket trouz.
- Pet sale ne fait point bruit.
- Ar bramm a ra mezh,
Al louf a ra c'hwez.
- Pet fait honte, vesse fait odeur.
- Bramm kurun, sin glav
kaoc'h.
- Pet tonnant: signe de pluie de merde.
- A re vras ne reont ket toud al
labour.
- Les grands ne font pas tout le travail.
- Ar brezhoneg hag ar
feiz
Zo breur ha c'hoar e
Breizh.
- Le breton et la foi sont frère et soeur en Bretagne
(devise du Bleun-Brug, mouvement catholique).
- Hep brezhoneg Breizh
ebet.
- Sans langue bretonne pas de Bretagne. Formule
reprise, d'après Yann-Vari Perrot.
voir : ki
- Kant bro kant giz
Kant parrez kant iliz
Kant plac'h kant
hiviz.
- Cent pays, cent modes; cent parroisses cent églises;
cent filles, cent chemises.
- Pep bro he deus he giz
Ha pep plac'h he
hivizh.
- Chaque pays a sa guise (sa mode) et chaque fille sa
chemise.
voir : aotrou
voir : rod
- Ar broc'h a doull an
douar
Hag Alanig a grog er
yar.
- Le blaireau creuse la terre et Renard se saisit de la
poule.
- Brud fall a ya betek (pe dreist ) ar
mor,
Brud vat a chom e toull an
nor.
- Mauvaise réputation va jusquà (ou par de là) la mer,
bonne réputation reste sur le pas de la porte.
- Gwell eo brud vat da bep
hini
Eget aour melen leizh an
ti.
- Mieux vaut bonne réputation à chacun qu'or jaune
plein la maison.
- Gwashoc'h eo ar vrud
tapet
Evit ur si skoachet.
- Pire est la réputation attrapée que défaut caché (car
plus difficle de s'en défaire).
- Brumenn vor
Tommder en gor.
- Brume de mer, chaleur qui couve.
- Brum diwar ar mor
Heol tomm ken e c'hor (pe: ken e faout
an nor).
- Brume de la mer, soleil chaud tellement qu'il brûle
(ou que la porte se fend).
- Brum diwar ar c'hoad,
Glav ken e strak.
- Brume venant du bois, pluie tellement qu'elle
claque.
- An hini a ya buan a ya
pell
Met an hini a zalc'h da vont a ra
gwell.
- Qui va vite va loin, met qui continue va mieux. Chi
va piano ...
- Ar vugale savet garv a zeu d'ober
tud.
- Les enfants élevés à la dure deviennent des personnes
(adultes).
- Ar vugale a vez graet o zid outo a
vez hekoc'h evit ar re all.
- Les enfants dont on fait les caprices sont plus
odieux que les autres.
- Bugale gaezh
Dour n'eo ket laezh
Piz n'eo ket fav
Bezañ pilet n'eo ket
brav.
- Mes pauvres (chers) enfants, l'eau n'est pas lait,
pois ne sont pas fèves, et être battu n'est pas beau
(agréable).
- Bugale vihan, poanioù
bihan
Bugale vras, poanioù
bras
- Petits enfants, petites peines, grands enfants
grandes peines
- Ar vuhez vat a bad atav
Ar vuhez fall a
baouezo.
- La bonne vie dure toujours, la mauvaise
cessera.
- Ar vuhez hirañ zo c'hoazh
berr
Ar bec'h skañvañ c'hoazh
ponner.
- La vie la plus longue est encore courte, le fardeau
le plus léger encore lourd.
- Ma breudeur ha ma c'hoarezed
kristen
Sellit ouzh ma c'hof ha grit
pinijenn.
- Mes frères et soeurs chrétiens, regardez mon ventre
et faites pénitence (trait anticlérical).
- Pa larer hei! d'ar vuoc'h a ya
a-raok
Hel larer da doud ar
vandenn.
- Quand on dit hei! à la vache qui va devant on le dit
à toute la bande.
voir : kazeg
- Diouzh he dent e vez goroet ar
vuoc'h.
- On trait la vache selon ses dents. La qualité de son
lait dépend de sa nourriture. De même la qualité du
travail de l'ouvrier.
- Petra servij kaout ur vuoc'h
vat
Ma skuilh he laezh gant un taol
troad?
- A quoi bon avoir une bonne vache si elle verse son
lait d'un coup de pied?
- Ar vuzhugenn
Betek tri-ugent
Ar rann
Betek hanter-kant
- Le lombric jusqu'à soixante, la fente jusqu'à
cinquante. Rapport (supposé) de la pratique sexuelle et
de l'âge.
|




 |