|
Komzit !
Un dibab lavaroù ha
krennlavaroù brezhonek
Choix d'expressions et proverbes bretons
|
|
If you see this message, it means that your
browser does not enable "style sheets". Please enable the
style sheets in your browser options or preferences,
otherwise go to the "nostyle" version of Kervarker
here (note that
you may have to enable JavaScript too).

- An tamm hag al lomm
A zalc'h an den en e
blomm.
- Le morceau (la nourriture) et la goutte (la boisson)
gardent l'homme debout.
- Al lomm hep an tamm
A lak an den da gaout
lamm.
- La boisson sans la nourriture font à l'homme faire
des chutes.
- An tamm hep al lomm
A chom war ar galon evel
plomm.
- La nourriture sans la boisson reste sur l'estomac
comme du plomb.
voir : boued
- Tamm ha tamm
E oa graet e vragoù da Yann
(Tammig ha tammig ... da
Yannig)
(Tammoù ha tammoù ... da
Yannou)
- Petit à petit l'on fit son pantalon à Yann (ou
Yannig, Yannou).
voir : a van da van
- Da heul Yann e teu e
damm.
A la suite de Yann vient sa
nourriture.
- On trouve toujours à nourrir un enfant quand il est
né. Se dit aussi des enfants que l'on voit toujours avec
un peu de pain dans la bouche.
- Tan ha dour ha bara
sec'h
A vez kavet e pep
lec'h.
- Feu, eau et pain sec l'on trouve partout.
- An tan a zegas levenez
Ha pa ve en eost e
vefe.
- Le feu apporte joie, même en aout.
- Pa vez an tan en askorn
bras
An hini bihan a vez
wazh.
- Quand le feu est dans le grand os c'est le petit qui
en pâtit. Allusion sexuelle.
- Foar an arigrap:
Neb a dap a dap
Neb a skrab a skrab.
- C'est la foire d'empoigne: qui attrape, attrape, qui
gratte, gratte.
- Ordinal e vez tapet an den
diwar-bouez e deod.
- D'ordinaire on est attrapé par sa langue.
- Teod hir, dorn
berr.
- Longue langue, courte main.
- Neb a zo lemm e deod
A dle bezañ kalet e
skouarn.
- Qui a la langue aiguisée doit avoir l'oreille
dure.
- Teod ar c'hi zo medisin
Teod ar c'hazh zo
ampoezon.
- La langue du chien est médecin, la langue du chat est
poison.
- Teod ar c'hi zo
medisinour
Teod ar c'hazh zo
treitour.
- La langue du chien est médecin, la langue du chat est
traitre. Autre version.
- Ar gwall deodoù zo gwashoc'h evit an
Ankou
Ar gwall deodoù a lak
lazhañ
Hag an Ankou ne ra ken met kas
gantañ.
- Les médisants sont pire que la mort: les médisants
font tuer, l'Ankou ne fait qu'emporter.
- A-raok komz grit nav
zro
Gant ho teod en ho
kenou!
- Avant de parler faites neuf tours de votre langue
dans votre bouche.
- Term-term a ya da
gozh.
- Geint-geint va vivre vieux. Qui se plaint de sa santé
vivra longtemps.
voir : klemm
- Term bemdez, ha bev da
viken.
- Se plaint tous les jours, et vivant pour
toujours.
- Ret eo terriñ ar
graoñenn
Evit kaout ar
vouedenn.
- Il faut casser la noix pour en obtenir la
substance
- Un ti mat zo gwelloc'h evit kalz a
barkoù.
- Une bonne maison vaut mieux que beaucoup de
champs.
- Gwelloc'h un ti bihan
bouedek
Eget un ti bras hag avelek ( pe Eget ur
park bras avelek.
- Mieux vaut une petite maison avec nourriture qu'une
grande maison ventée (ou: que grand champ venté).
- Tiez savet gant krec'hin
tud
A saver ken buan, ken
divrud.
- Maisons construites avec peaux humaines, on construit
si vite, sans bruit.
- An hini a deuk en ul lec'h en devez
c'hoant da sevel eno e di.
- Qui bute en un endroit veut y élever sa maison. Se
dit à qui bute en marchant.
- Un dommadenn
A ya gant ur
fourradenn.
- Une chaleur s'en va avec un coup de vent.
- Kant bloavezh tommañ a ya gant ur
gaouad avel.
- Cent années de chauffage sont anéanties par une
bourrasque (qui abat une forêt).
- Tomm an heol, glav a
ra:
Poent eo mont da
blac'heta.
- Chaud est le soleil, il pleut: il est temps d'aller
courir les filles.
- N'eo ket un devezh tomm a ra an
hañv.
- Ce n'est pas une chaude journée qui fait l'été.
L'hirondelle ne fait pas le printemps.
- Tost ne dap ket,
Berr ne skoulm ket.
- Proche n'atteint pas, court ne noue pas. A peu près
ne suffit pas.
- An tostañ d'an tan a domm da
gentañ.
- Le plus proche du feu chauffe le premier.
- Dister eo an dra ma ne dalv ket
goulenn anezhañ.
- La chose est insignifiante si elle ne mérite pas
qu'on la demande.
- Etre an tre hag al lanv
E c'hall pep hini skrivañ e
anv.
- Entre le reflux et le flux chacun peut écrire son
nom. C'est le domaine public.
- E-lec'h ma'z eus tremen
Ez eus hent pe
wenodenn
- Où il y a passage il y a route ou sentier.
- Tremen pa vez, ha tremen pa ne vez
ket
A zo tremen bepred.
- Se priver quand il y a , ou se priver quand il n'y a
pas est toujours se priver.
- Tremen pa vez
Ha tremen pa ne vez
Ha tremen ordinal zo
re.
- Se priver quand il y a, et se priver quand il n'y a
pas, et se priver toujours c'est trop.
voir : amzer
voir : yun
- Pa vez tremenet an eur n'eus eur
ebet ken.
- Quand l'heure est passée il n'y a plus d'heure.
- E-lec'h ma vez tri
E vez toull an ti.
- Où il y a trois (personnes) la maison est percée. Les
secrets s'en échappent.
- Tristañ daou dra zo er
bed:
Koll ar gweled hag ar
c'herzhed.
- Les deux plus tristes choses au monde: perdre la vue
et la mobilité.
- Pa lez an den lakaat un troad war e
c'houzoug e vez laket daou.
- Quand on laisse mettre un pied sur son cou il en est
mis deux.
- An trubuilh ne varv den ebet
gantañ
- Le chagrin, personne n'en meurt.
- Truez zo marv, karantez zo
interet.
- Pitié est morte, amour est enterré.
- Truez hep sikour a ra nebeud a
vad.
- Pitié sans aide fait peu de bien.
- Truez na ziverr
mann.
- La pitié n'abrège rien , n'avance à rien.
- Laret e vez trugarez d'ar
c'hi
Ha bennozh Doue da vestr an
ti.
- On dit "merci" au chien et "bénédiction de Dieu" au
maître de maison. Entendu par un prêtre.
- Forzh tud, fall
sikour.
- Beaucoup de monde, bien mauvaise est l'aide.
- Unan, daou, tri:
Chao pa gari! (e penn kentañ ur
redadeg)
- Un deux, trois, va quand tu veux (partez)!
- Urcher hag archer, den n'o c'har war
an douar.
- Huissier et gendarme personne ne les aime sur
terre.
- Eus vi torret da
alumenn
Ne zigloro labous
biken.
- De l'oeuf cassé de ton omelette il n'éclora jamais
d'oiseau.
- Yac'h ha dibistik
Ha c'hoant c'hoari un
tammig.
- Sain et sauf, et envie de jouer un peu (sous entendu
sexuel)
- Yannig 'falla bemdez
Falloc'h arc'hoazh evit
hirie.
- Yannig qui empire tous les jours, pire demain
qu'aujourd'hui.
- Pep Yann a anavez (pe zo boaz ouzh)
e Gatell.
- Chaque Yann connait (ou est habitué à) sa
Katell.
- Ar yaou
An deiz diwezhañ nemet
daou.
- Le jeudi, le dernier jour à deux près. Si l'on fait
commencer la semaine le dimanche.
- An dud yaouank a gav
gante
E kouezh an aour eus beg ar
gwez.
- Les jeunes trouvent que l'or tombe de la cime des
arbres.
- Keit ha ma vezer yaouank eo goro ar
c'havr
Ha pa vezer kozh evañ al
laezh.
- Tant qu'on est jeune il faut traire la chèvre, et
quand on est vieux en boire le lait. Il faut économiser
pour ses vieux jours.
- Dre o beg e tev (dozv) ar
yer..
- C'est par la bouche que pondent les poules (en
fonction de leur nourriture)
- Ar yer a zebr aour hag a gac'h
arc'hant.
- Les poules mangent de l'or et chient de
l'argent.Allusion à la couleur du grain et des oeufs.
Aussi à la valeur de ce qu'elles mangent et ce qu'elles
donnent.
- Diouzh ar yar gozh e vez gwerzhet ar
polizi.
- C'est d'après la vieille poule que l'on vend les
poulets.
- Ur yar pa he devez dozvet a zo ret
dezhi kanañ.
- Une poule quand elle a pondu doit chanter. Se dit
aussi de la personne qui se vante.
- Dibaot ar yar na goll he
vi
O kanañ re goude
dozviñ.
- Rare est la poule qui ne perd son oeuf en chantant
trop après avoir pondu. Il ne faut pas se vanter trop
tôt.
- Anez ar yec'hed n'eus
netra.
- Sans la santé il n'y a (on n'a) rien.
- Pemp munud (pe un eurvezh)
yec'hed
A ra vad d'un den
klañv.
- Cinq minutes(ou une heure) de santé font du bien à un
malade.
- Yec'hed deomp holl
Hemañ zo vont da goll.
- Santé à nous tous: celui-ci (ce verre) va à sa perte
(disparaitre).
- Yec'hed deomp tout
Hemañ zo 'vont en e
roud.
- Santé à nous tous, celui-ci (ce verre) va s'en aller
(être bu).
- An hik
Yec'hed da vihanik
Ha da gozhik (pe da vrazik)
marv-mik.
- Le hoquet, santé au petit, et au vieux mort
complète.
- Yenañ tra zo en ti:
Pennoù daoulin an ozhac'h ha fri ar
c'hi.
(pe ... revr ar c'hazh ha fri ar c'hi
)
- Les choses les plus froides dans la maison: les
genoux du patriarche et le nez du chien (var.: le cul du
chat et le nez du chien)
- Pep hini yezh e
vro.
- Chacun la langue de son pays.
- Pa verv ar yod e toull ar
vazh
E lar ar merc'hed e vez
poazh.
- Quand la bouillie bout dans le trou du bâton les
femmes disent qu'elle est cuite.
voir : louf
- Pa vez re domm ar yod
E skaot.
- Quand la bouillie est trop chaude elle brûle.
- Yun pa vez, ha yun pa ne vez
ket
A zo yun bepred.
- Jeûner quand il y a, et jeûner quand il n'y a pas
c'est toujours jeûner.
voir : tremen
|




 |