|
Komzit !
Un dibab lavaroù ha
krennlavaroù brezhonek
Choix d'expressions et proverbes bretons
|
|
If you see this message, it means that your
browser does not enable "style sheets". Please enable the
style sheets in your browser options or preferences,
otherwise go to the "nostyle" version of Kervarker
here (note that
you may have to enable JavaScript too).

- Mab e dad eo ar
C'hadiou
Pe a vent pe a liv.
- Kadiou eo le fils de son père, ou en taille ou en
couleur.
- Mab diouzh tad.
- Le père d'après le fils. Tel père tel fils.
- Madoù a zeu, madoù a
ya,
Evel moged, evel pep
tra.
- Les biens viennent, les biens vont, comme la fumée,
comme tout.
- Madoù a zeu, madoù a ya
Karantez morse ne
guita.
- Les biens viennent, les biens vont, l'amour ne quitte
jamais.
- Madoù a ya gant dour ar
stêr
Ar garantez a chom er
gêr
- Les biens vont avec l'eau de la rivière, l'amour
reste à la maison.
- Ar madoù a zeu dre un hent
fall
A zo diaes meurbet da
ziwall
- Les biens qui viennent par une mauvaise route, sont
très difficiles à garder.
- Madoù dilaosket zo d'an
holl.
- Les biens abandonnés sont à tous.
- An hini en deus c'hoant da zastum
madoù
Pa vo krog an tan, lazhet ar
gouloù.
- Qui veut ramasser biens, quand le feu sera pris,
qu'il éteigne la lumière. Conseil d'économie.
- Gwell eo madelezh evit braventez (pe
evit koantiri).
- Mieux vaut bonté que beauté.
- Gwell un tamm bemdez
Eget re da Valarjez.
- Mieux vaut un peu chaque jour que trop le
Mardi-Gras.
- Malarjez e toull an nor, Pask e-tal
an tan.
- Mardi-Gras sur le pas de la porte, et Pâques au coin
feu.
- Malarjez, Malarjez
Me garje vije bemdez
An eost div wech ar bloaz
Ha Gouel Mikael bep seizh
vloaz.
- Mardi Gras, Mardi Gras//J'aimerais que ce soit tous
les jours,//La moisson deux fois par an//et la
Saint-Michel* tous les sept ans.// *Jour de paiement du
loyer
- Doue d'az pendraouilho
Eus an eil moger d'eben
Ken e vi erru war ar plaen (gerioù
mallozh fentus) SV 45
- Dieu te bouscule d'un mur à l'autre jusqu'à ce que tu
sois arrivé sur le plat. Malédiction amusante.
- An hini en deus mamm
En deus tamm.
- Celui qui a une mère a un morceau (de quoi manger).
Toute mère nourrit ses enfants.
- Ar vamm da gentañ, ar verc'h da
c'houde.
- La mère d'abord , la fille ensuite. Civilités bien
ordonnées.
- Pep manac'h
A bed (pe a gomz) evit e
sac'h.
- Chaque moine prie (ou parle) pour son sac.
- Reizhenn manac'h a zo
tennañ
Digant an holl hep reiñ
netra.
- Règle de moine est de tirer d'avec tous sans rien
donner. Allusion aux moines mendiants.
- Re a vann (pe re a
netra)
Ne dalv mann.
- Trop de rien ne vaut rien.
- Mann da vann
Ne dalv mann.
- Rien à rien ne vaut rien.
- Arabat klask kaout ar marc'h hag an
arc'hant.
- Point ne faut chercher à avoir le cheval et
l'argent.
- Arabat mont primoc'h eget ar marc'h
hon doug.
- Point ne faut aller plus vite que le cheval qui nous
porte.
- N'eo ket diouzh ar vent e vez prenet
ar marc'h.
- Ce n'est pas à la taille que l'on achète le
cheval.
- Meur a varc'h mat zo marvet o vont
adarre.
- Plus d'un cheval est mort en y allant encore. Sachons
doser nos efforts.
- " Deomp adarre " en deus lazhet meur
a varc'h (da respont da unan en deus lavaret " Deomp
adarre ").
- "Allons-y encore", (cette phrase) a tué plus d'un
cheval.
- N'eo ket ar marc'h a c'hounez e
gerc'h
A zebr anezho bep
gwech.
- Ce n'est pas le cheval qui gagne son avoine qui la
mange chaque fois.
voir : kerc'h
- N'eo ket gwellaat a ra ar marc'h pa
vez ret e varc'hegezh re alies.
- Ce nest pas engraisser que fait le cheval quand il
faut le monter trop souvent.
- Ar marc'h a-raok a vez laret " Yao "
dezhañ.
- Le cheval de tête on lui dit "En avant!"
- Ar marc'h a sach a vez hopet
warnañ.
- C'est sur le cheval qui tire que l'on crie.
- Ar marc'h a reud ouzh ar
c'hentroù
A ra gaou bras ouzh e
gostoù.
- Le cheval qui se raidit contre les éperons fait du
tort à se côtes.
- An divizoù a ra ar
marc'hadoù.
- Les conditions font les marchés.
- Marc'hadourezh pentet
Hanter werzhet.
- Marchandise peinte à demi vendue.
- Marc'hata,
D'un all da vriata.
- Marchander, pour qu'un autre embrasse. Allusion aux
entremetteurs.
- N'eo ket pa vez tremenet ar mareaj e
vez mont da ormela.
- Ce n'est pas quand la marée est pasée qu'il faut
aller pêcher les ormeaux.
- N'eo ket gant martezeoù
E vager al leueoù.
- Ce n'est pas avec des "peut-être que l'on nourrit les
veaux.Il faut être réaliste. Mais ce proverbe est
réversible.
- Gant martezeoù
E vez maget al leueoù.
- Avec des "peut-être" on nourrit les veaux. Les
imbéciles croient n'importe quoi.
- Pelloc'h e vimp marv eget
paour.
- Nous serons morts plus longtemps que pauves.
- Etre marv ha bev e vez ret derc'hel
da vont.
- Entre mort et vivants il faudra continuer à y aller.
A vivre, travailler.
- Mat ha buan
N'int ket unan.
- Bien et vite ne sont pas semblables.
- Gwell eo bezañ matezh el lec'h ma'z
eus peadra
Evit bezañ mestrez el lec'h ma n'eus
netra.
- Mieux vaut être bonne où il y a de quoi que maitresse
où il n'y a rien.
- Bezo du, bezo gwenn
Pep gavr a gar he
menn.
- Qu'il soit noir ou blanc, chaque chèvre aime son
chevreau. Chacun aime ses enfants.
- Pa zeu ar mennedigoù da
saout
Ez eus glav da gaout.
- Quand les chevreaux deviennent vaches il y a de la
pluie à avoir. Allusion à la taille des nuages.
- An neb a venn, hennezh a
c'hall
An neb a c'hall a gas ar
gall
- Qui veut peut, qui peut renvoie les français.
- Merc'h he mamm eo
Katell.
- Katell est fille de sa mère.
voir : mab
- Hevelep mamm, hevelep
merc'h.
- Telle mère telle fille.
- An truilhoù hag ar merc'hed
brav
A gav fred atav.
- Les chiffons et les belles filles trouvent toujours
acquéreurs.
- Gwelloc'h dimeziñ abred
merc'h
Evit kaout keuz
war-lerc'h.
- Mieux vaut marier sa fille tôt que le regretter
ensuite
- N'eo ket ur seblant vat
Klevet merc'hed o
c'hwistellat.
- Ce n'est pas bon signe d'entendre les filles siffler.
Superstition.
- Da verc'her al Ludu da
greisteiz
E krog ar big d'ober he
neizh.
- Le mercredi des Cendres, à midi la pie commence à
faire son nid
- Merc'her meur goude al
ludu
Soubenn an ognon n'eo ket
druz.
- Le mercredi des cendres, après les cendres, la soupe
à l'oignon n'est pas grasse.
- Merenn Mari Meur
Pa ne vez ket da greisteiz e vez da un
eur.
- Le déjeuner de Mari (Le) Meur, quand il n'est pas à
midi est à une heure.
- Mervel zo ret, dimeziñ n'eo
ket.
- Mourir est obligatoire, se marier ne l'est pas.
- Alies e varv ar blantenn a-raok ar
wezenn.
- Souvent la plante meurt avant l'arbre.
- Ret e vez mervel evit diskouez e
vezer bet klañv.
- Il faut mourir pour montrer qu'on a été malade. Si
l'on veut être cru.
- Mervel a vo graet hep bezañ bet
amzer da ziskuizhañ!
- On mourra sans avoir eu le temps de se reposer.
- E-lec'h ma vez
meulerezh
E vez atav kalz
gevierezh.
- Où il y a louange il y a toujours beaucoup de
menterie.
- Daouzek meutad
A ra un troatad.
- Douze pouces font un pied.
- -N'ec'h eus ket a vezh?
-Ar mez zo e beg ar gwez
Hag an dud en o fezh.
- -N'as-tu point honte? - Les glands sont au bout des
arbres et les gens sont en entier. Basé sur un jeu de
mots mezh /mez.
- Gwelloc'h bezañ mezv eget bezañ sot:
an hini mezv a zivezvo, an hini sot ne zisodo
ket.
- Mieux vaut être saoul que fou: le saoul dessaoulera,
le fou ne défollera pas.
- Ur plac'h vezv n'eo ket mestr d'he
zraoù.
- Une fille saoule n'est pas maitresse de ses
choses.
- Digant ur mignon eo gwell kaout
dour
Eget gwin digant un enebour (pe un
treitour)
- D'un ami il vaut mieux obtenir de l'eau que du vin
d'un ennemi (ou d'un traître).
- Pa ra ar vilin un
dro-grenn
E vez yod pe grampouezhenn
Pa chom ar vilin a-sav
Ne vez na yod na bara.
- Quand le moulin fait un tour complet il y a bouillie
ou crêpe, quand il s'arrête in n'y a ni bouillie ni
pain.
- Miliner gwenn e veg
A laer ar bleud, a laer an
ed,
Hag o gounit ne ra
ket.
- Meunier blanc sa bouche vole la farine vole le blé,
mais les gagner in ne fait pas.
- N'eus ket hardishoc'h eget roched ur
miliner
Rak bep mintin e pak ul
laer.
- Il n'y a pas plus hardie que la chemise d'un meunier
car chaque matin elle attrape un voleur.
- Genver a garg ar foz
C'hwevrer he dalc'h
kloz.
- Janvier charge le fossé, Février le tient fermé.
Pluie et glace.
- Miz C'hwevrer a c'hwezh, a
c'hwezh,
Hag a lazh ar voualc'h war he
neizh.
- Février souffle souffle, et tue le merle sur son
nid.
- Miz C'hwevrer a lak an hanter eus ar
pod da virviñ
Hag an hanter all da
skorniñ.
- Fevrier met la moitié du pot à bouillir et l'autre
moitié à geler.
- Meurzh gant ur
c'hwezhadenn
A zisec'h ar foz
penn-da-benn.
- Mars d'un souffle dessèche le fossé en entier.
- Meurzh da Veurzh: tanioù-gwall, chas
klañv ha naered drouk (pa grog miz Meurzh d'ur
Meurzh).
- Mars un mardi: incendies, chiens enragés, et vipères
méchantes (quand mars commence un mardi).
- Miz Meurzh gant e
vorzholioù
Zo ken gwazh hag an
Ankou.
- Mois de mars avec ses marteaux est aussi mauvais que
la mort.
- C'hoario Meurzh pezh a
garo
Ur c'hostez eus ar c'hleuz a
dommo.
- Que mars joue tant qu'il veut: un coté du talus
chauffera. Malgré le mauvais temps le printemps
approche.
- Meuz Meurzh ne vez
Ma ne vez ket koan ouzh goulou an
deiz.
- Il n'y a mets de mars si le souper n'est pas à la
lueur du jour (les jours s'allongeant).
- Ebrelig, Ebrelig,
Digor da zivaskellig!
- Petit avril, ouvre des petites ailes.
- Ebrel c'harv, porc'hell
marv.
- Avril dur, pourceau mort.
- Ran a gan a-raok miz
Ebrel
He devez war he fri barroù grizilh da
devel.
- Grenouille qui chante avant avril reçoit sur le nez
des giboulées pour se taire.
- pe ... A zo gwell dezhi
tevel
Pe e vo troc'het he
begel.
- Var.:...mieux vaut qu'elle se taise où on lui coupera
le nombril.
- Ebrel gant e gontelloù
A gign ar saout hag al
leueoù
- Avril de ses couteaux //Ecorche les vaches et les
veaux.
voir : glav
voir : gwrac'h
- Pa ra glav an deiz kentañ a viz
Mae
E pil ar C'hallaoued o
gwragez.
- Quand il pleut le premier mai les français battent
leurs femmes.
- E miz Mae,
Re a c'hlav bemdez
Ha re nebeut bep eil
deiz.
- En mai, trop de pluie chaque jour et trop peu tous
les deux jours.
- (E miz Mae) da hanter ar
miz
E tro ar rev e glizh.
- (En mai) au milieu du mois la gelée devient
rosée.
- Noz ar Wenngaouenn
Etre Mae ha Mezheven
- La nuit de la chouette blanche, entre mai et juin (la
nuit entre ces deux mois).
- Pa vez eost ma chom al labourer war
e skaoñ
E varvo an dudjentil gant an
naon
- ...
- Miz Here a lavare dre e
feiz
" N'eus mui banne gwin e Breizh
"
Setu aze ur galonad
D'an hini er c'hav
mat.
- ...
- Da hanternoz Gouel an
Hollsent
Ez a miz Here en e hent
Hag e teu miz Du
kerkent.
- A minuit de la Toussaint octobre s'en va et novembre
vient immédiatement.
- Pa ya miz Here en he
hent
Da hanternoz e vez Gouel an
Hollsent.
- Quand octobre prend sa route, c'est à minuit la
Toussaint.
- Miz Kerzu, miz ar
gouelioù
Eo miz ar gwadigennoù.
- Décembre, mois des fêtes, et mois des boudins.
- War-dro ar moc'h
E vez soroc'h
- Auprès des cochons il y a grognements.
- Gwell eo moged forn
Eget avel skorn.
- Mieux vaut fumée de four que vent glacé.
- Moged tomm zo gwelloc'h evit avel
yen.
- Fumée chaude vau mieux que vent froid.
- Gwelloc'h ar moged evit ar
rev
Ne stag ket kement ouzh ar
blev.
- Mieux vaut fumée que gelée, elle n'attache pas autant
aux cheveux.
- Ar c'hentañ mont (da
zimeziñ)
Ar sklaerañ kont.
- Le départ le plus tôt est le compte (résultat) le
plus clair (le meilleur). Plus tôt on se marie, mieux
cela vaut.
- D'ar mor en em denn ar
pesked.
- A la mer se retirent les poissons (où ils ont
abondance).
- El lec'h m'emañ ar mor emañ ar
pesked.
- Où est la mer sont les poissons. Variante.
- Ar voualc'h beg melen
A dremen oad an den.
- Le merle au bec jaune dépasse l'âge d'un homme
voir : oad
voir : ki
- An hini a vouzh ouzh e
voued
A lak toull e revr
souezhet.
- Qui boude sa nourriture fait que le trou de son
derrière est étonné.
|




 |