EŃVORENNOU UR SKINARVESTER
Ar wirionez penn-da-benn zo ganeoc'h,
ma bugale vihan, pa lavarit e ranker gwelout er Skinwel ur Skwer Splann eus Chemed hag Ijin Mab-Den e servij an
Denelezh.
Piv a gonto biken ar madoberoł
niverus skuilhet gant ar Skinwel war bennoł an dud? A bentoniadoł war bennoł zo
moarvat, gant nadozioł d'ober stamm war darn all marteze, met pep hini en deus
bet e lod, bras pe vihan.
A drugarez d'ar Skinwel eo ez eo bet
troet paour kaezh keodedourien an holl vroioł, annezidi ar gouelec'hioł, koulz
ha re Kreiz Breizh, da skinarvesterien, da lavarout eo tud desketoc'h, furoc'h,
finoc'h, brokusoc'h, ijinusoc'h, kempouesoc'h ha yac'hoc'h, barrekoc'h da varn,
muioc'h a skiant hag a veiz en o fennoł, eget
biskoazh en istor (nemet marteze ur wech ar bloaz, da Noz ar Wenn Gaouenn, a zo
etre Mae ha Mezheven, hervez ar c'hrennlavar, met se zo un afer all).
Penaos, emit-hu, e veved a-raok
amzer ar skinwel?
Feiz, poan ho po moarvat o krediń,
met un amzer zo bet ma ne oa ket a skinwel. Gwelout a ran ar souezh war ho tremmoł.
Gwir eo, diaes eo dimp hiriv sońjal er mareoł-hont ma rene an deńvalijenn war
ar bed, ma oa ar varbariezh en he gwashań, ma oa ar pobloł o c'hortoz ar
Mesiaz, ar Skramm Katodik Hollvedel.
E-pad bloavezhioł e voe lavaret ne oa buhez ebet war an douar a-raok
amzer ar skinwel. Hiriv e c'hallomp dinac'h krak an teoriennoł-se. Rankout a
reer lavarout didroidell koulskoude e oa truezus ar vuhez evel ma weler war skeudennoł hon zadoł-kozh.
Sellit ouzh ar Ragistor!
Petra a voe kentań tra a reas an Den
war an Douar? Kavout hir e amzer, evel just! Ma teuas c'hoant dezhań da ijinań
ar Skinwel. Ha prouennoł eus e strivoł a gaver er Ragistor end-eeun.
Darn eus an dud a rae livadurioł
ouzh ar mogerioł e keit ma veze re all o sellout. Gallout a reomp gouzout evel
se e plije dezho chaseal mammouted ivez.
Peurliesań avat ne veze nemet ur
skeudenn da welout, hag ouzhpenn ne fińve ket. Heuget gant an treut ma oa ar
programmoł, ne voe ket kaset pelloc'h an arnod, evit gwashań damant ar
mammouted just a-walc'h, rak peoc'h ebet n'o devoe ken.
Ar paour-kaezh loened bras-se n'hallent
ket sellout ouzh abadennoł war vuhez al loened na prenań skiant evit en em
ziwall diouzh ar chaseourien. Ken dizesk e oant ma ne oant ket bet gouest da
stourm ouzh tud naonek o chaseal gant tammoł koad ha tammoł mein. Se zo kaoz e
voent diouennet buan.
C'hwitet o deus ar mammouted war an
arnodenn istor he dije roet tro dezho da vezań filmet ervat ha da dremen en
abadennoł evel "Loened hon
mignoned" pe e pennadoł bruderezh "
Un tamm kig mammout hag e vin kreńv eveldout". Hep menegiń ar filmoł
bugale, "Gwennerc'h hag ar seizh
mammout", Ur mammout ha kant", "Ar roue Mammout", hag
all. Mantrus eo da lavarout, met anat eo ne zellezent ket ar chańs istorel a
voe roet dezho.
Ha goude?
Goude e teuas mareoł an deńvalijenn.
War-lerc'h an devezhioł-labour, ne
ouie ket an dud petra ober. Pa zeue an noz en em vodent en tiez, dreist-holl
e-pad ar goańv. E tiegezhioł zo e veze
an dud o tibluskań kistin en-dro d'an oaled. Enni e veze devet un dra bennak a veze graet koad outań, pe
keuneud, hag a oa bet dastumet, charreet, troc'het, e-pad an deiz, ul labour
kalet, ul lazh-korf diaes dimp da gompren er bed a-vremań. Chom a rae an dud da
sellout ouzh an tan e-pad eurvezhioł, rak ne veze kinniget program all ebet dezho.
Neuze, war un ton trist, e komzent,
eus relijion, politikerezh, pe brederouriezh, tra ma veze ar merc'hed o nezań
pe oc'h ober stamm, hag ar baotred o kalfichat koad en ur evań chistr tomm pe
"flip", hag ar vezventi a oa en he gwashań, neket evel bremań.
Gwashoc'h avat a c'hoarveze a-wechoł!
Selaouit kentoc'h!
Ar re gozh ne gavent ket mann
gwelloc'h d'ober eget terriń pennoł ar re yaouank gant kozh kaozioł eus amzer o
yaouankiz. Kontań a raent gant ur blijadur glańvidik ar brezelioł kalet o doa
bevet, pezh a servije da heugiń ar yaouankizoł ouzh an armeoł, gant ar vezh!
Ar skwer fall-se a roe kalon d'ar re
all da gontań sorbiennoł droch. A-wechoł zoken e veze kontet istorioł
diwar-benn laeron ha muntrerien, ken e
sponte ar vugale; pe istorioł gant prińsed ha prińsezed, a lake ar paour kaezh
merc'hed da hunvreal e-lec'h sońjal e labour an ti hag ar parkoł. Da lod e teue
c'hoant da guitaat ar gźr ha kavet e vezent goude war bavez ar c'hźrioł bras, o
c'houlenn an aluzon pe o werzhań o c'horf.
Ar baotred ne blije ket dezho ar
programoł-se a veze gwelloc'h gante pilat o gwragez, pe lazhań o bugale a veze
niverus en amzerioł-hont. Darn anezhe zoken, hervez ar mojennoł zo deuet betek
ennomp, a zebre o bugale pa veze an naon o ren er vro.
Gwelet e veze tud a oa erru ken fall
an traoł gante ma en em lakent da lenn levrioł. Evit gallout ober kement-se e
rankent poaniań da zeskiń goude o devezh-labour, ken e kollent ar gweled
tamm-ha-tamm. Evel kastiz e vezent kondaonet da zougen lunedoł divalav evit kenderc'hel gant o obererezh. Evit
mirout ouzh o merc'hed da lenn e e ranke o mammoł o spontań gant frazennoł
evel-hen: "Ma krogez da lenn hiriv e
vo ret dit gwiskań lunedoł hag e vi ken divalav ma sponti ar brini". Ur
c'halz eus ar re-se a yae da leanezed, ur vicher roet d'ar merc'hed ne gavent
ket da zimeziń.
Tud all zoken a rae bugale a-leizh,
ken ne ouient ket petra ober gante. Gwelet e veze kanfarded er parkoł o vaesa
ar saout, o kutuilh bleunioł, o tifoupań neizhioł, o c'hoari patati,
krigi-raden pe me 'oar, c'hoarioł ragistorel, neketa, a ziskouez mat pegen
isdiorroet e oant, hep Lego, Barbie, Fisher Price, Playmobil. Se zo kaoz e
vezent laket abred, er broioł diorroetań da vihanań, da labourat er
mengleuzioł.
Ma save an dud ken abred ha
goulou-deiz evit koll o yec'hed e labourioł skuizhus ha brevus ez eo peogwir ez
aent da gousket ken abred ha serr-noz evit chom hep tremen nozvezhioł hir ha
torr-penn.
Gwashoc'h avat a oa c'hoazh.
Hep ar skinwel ne ouie ket an dud
peseurt amzer a rae, ken ne ouient ket penaos en em wiskań. Ret e veze dezhe
sellout dre ar prenestr, ouzh an oabl, ha klask divinout an amzer. Peogwir e
fazient alies e vezent klańv, hag e varvent diwar gleńvedoł n'eus ket anezhe
ken a drugarez d'ar skinwel, evel an droug-skevent.
Penaos e c'hallent gouzout pegoulz e
oa darev an ed, pegoulz e c'hallent dornań
nag ober gwin pe chistr, kement-se a hańval bezań ur gwir vurzhud, un
dra n'eus ket bet tu da zisplegań c'hoazh.
Peogwir ne veze ket matchoł
mell-droad er skinwel e ranke an dud c'hoari o-unan. Met ne veze ket kement a
dud o sellout, ne veze ket paeet ar c'hoarierien, ha ne oa ket bruderezh
e-barzh ar parkoł. Ur bern arc'hant a veze kollet, ur vezh pa sońjer.
Peogwir ne oa ket bruderezh ne ouie
ket an dud petra prenań. Evit aesaat dezhe ar vuhez e veze ret kinnig ur
soavon, unan hepken, e-lec'h daou pe
dri er stalioł. Gwashań pezh a oa: ouzh
ar soavon e raent soavon hepmuiken, hep gouzout e c'hallent reiń anvioł
dishańval da bep hini: Kadom, Yoplait, Pampers. Skrijań a reer pa sońjer e oa
ken isdiorroet hon hendadoł, hag hon henvammoł dreist-holl ivez, ma rankent
kannań o dilhad o-unan, ne sońjent ket e c'hallent bout skoazellet gant Brandt
pe Citroen.
Ken dizesk e oant zoken ma ne ouient
ket e peseurt bro e oant o chom. Sońjit 'ta! Lod a grede bout e Breizh pa oant
e Frańs. Poent e oa ijinań ar skinwel evit gallout gwelout Chirac ha Poivre d'Arvor
bemdez da goulz koan ha Fańch Broudig ur wech ar sizhun da goulz merenn, evit
deskiń ar wirionez.
Perig Kolozo-Sporjersi